آشنایی با طرز کار مانیتورهای کریستال مایع

اگر از کاربران رایانه باشید، احتمالا اسمهایی از قبیل مانیتور فلت و LCD ها را شنیده اید. لغتهایی که امروزه به قدری باب شده اند که حتی کودکان ۵ ۶ساله هم که گاهی آنها را به زبان می آورند.
آیا صفحه های فلت ، LCDو پلاسمایی یکی هستند یا معانی جدایی دارند و ما از روی ناآگاهی آنها را به جای هم به کار می بریم؟
واقعیت این است که اینها معانی متفاوتی هستند که برحسب اشتباه از آنها به صورت جایگزین استفاده می کیم. احتمالا هر روزه از وسایل متفاوتی استفاده می کنیم که شامل LCDها هستند.
رایانه های لپ تاپ ، برخی مانتیورها، ساعتهای دیجیتالی ، اجاقهای مایکروویو، دستگاه پخش سی دی و دستگاه های الکترونیکی فراوان دیگر شامل LCD ها هستند. برای تشخیص LCD بودن یک صفحه کافی است ، برای چند ثانیه انگشت خود را روی آن صفحه قرار دهید و حرکت امواج را در ناحیه اطراف دستتان مشاهده کنید.
البته این کار به هیچ عنوان توصیه نمی شود. چرا که در درازمدت به مانیتور شما آسیب می رساند. LCD یا Liquid Crystal Display به دلیل مزیت هایی از قبیل نازک بودن ، وضوح بیشتر و مصرف برق کمتر متداول شده اند.
LCDها یا کریستال های مایع اولین بار در سال ۱۹۸۸از سوی یک گیاه شناس اتریشی به نام فردریک رینیتز کشف شد. او مشاهده کرد زمانی که یک ماده شبیه کلستریل را ذوب می کند، این مایع که در ابتدا تیره بوده و با بالا رفتن حرارت ، رنگ آن روشن می شود پس از خنک کردن ، مایع قبل از تبلور نهایی به رنگ آبی تبدیل می شود.
از ساخت آزمایشی اولین LCDدر سال ۱۹۸۶، مدت ۱۸سال می گذرد. از آن هنگام سازندگان LCDها آن را به لحاظ تکنولوژیکی توسعه دادند و LCDها را از لحاظ تکنیکی به سطح بالایی رساندند و روند رو به رشد فناوری ساخت این وسیله همچنان رو به فزونی است.
کریستال های مایع بسته به چگونگی تحریک و نحوه آرایش مولکول ها به گروه های مختلفی تقسیم می شوند. این نوع کریستال ها نسبت به تغییر دما و در بعضی موارد فشار واکنش نشان می دهند و جهت گیری مولکولها در آنها از الگوی خاصی پیروی می کند که اغلب یک منشا خارجی جهت دهنده دارد.
از شواهد برمی آید که کریستال های مایع به حالت مایع نزدیک تر هستند تا جامد. آنها مقادیر متوسطی از گرما را دریافت می کنند تا یک ماده مناسب را از یک حالت جامد به کریستال مایع تبدیل کنند و فقط مقدار بیشتری گرما را برای تبدیل همان کریستال مایع به حالت مایع واقعی دریافت می کنند.
به خاطر این که کریستال های مایع به درجه حرارت بسیار حساس هستند، انتخاب مناسبی برای کاربرد در دماسنج ها هستند. از اینجا دلایل وضوح صفحه مانیتور کامپیوتر لپ تاپ در یک هوای سرد یا در خلال یک روز داغ در کنار ساحل روشن می شود. یک LCD وسیله ای است که از ۴ الگو یا واقعیت فیزیکی بهره می گیرد:
اول این که نور می تواند قطبیده شود، دوم این که کریستال های مایع می توانند منتقل شوند و نور قطبیده شده را تغییر دهند. سوم این که ساختار کریستال های مایع می توانند از سوی جریان الکتریکی تغییر یابند و آخرین مورد این که مواد شفافی موجودند که قادرند جریان الکتریسیته را هدایت کنند.

سیستم LCD
دو نوع LCD در رایانه وجود دارد ؛ ماتریس غیرفعال passive matrix و ماتریس فعال LCD
.active matrixهای ماتریس غیرفعال از یک شبکه ساده ، برای تامین شارژ پیکسل های موجود روی نمایشگر استفاده می کنند. ایجاد شبکه درواقع یک مرحله پردازش است که با دو لایه شفاف آغاز می شود.
به یکی از این لایه ها ستون ها و به دیگری ردیف هایی واگذار می شود که از مواد هادی و شفاف ساخته می شوند که معمولا از جنس اکسید قلع هستند. ستونها و ردیفها به مدارهای مجتمع (IC ها) مرتبط می شوند و زمانی که شارژ از ستون یا سطر خارج شود، این مدارها، کنترل خواهد شد.
مواد کریستال مایع مابین دو لایه شفاف قرار خواهد گرفت ، یک فیلم قطبیده به بخش خارجی از هر یک از این لایه اضافه می شود. سادگی سیستم ماتریس غیرفعال جالب است اما نواقصی نیز به همراه دارد، از جمله زمان پاسخ کوتاه و کنترل ولتاژ بدون دقت.
راحت ترین راه برای مشاهده زمان پاسخ کوتاه در یک LCDماتریس غیرفعال این است که نشانگر ماوس را بسرعت از سمت صفحه نمایش به سمت دیگر حرکت دهید. درحالتی که این حرکت انجام می شود به حالت سایه هایی که در پی نشانگر ظاهر می شود، توجه کنید.
کنترل ولتاژ با عدم دقت از توانایی ماتریس غیرفعال جلوگیری می کند و در یک زمان تنها بر یک پیکسل تاثیر می گذارد. زمانی که ولتاژ برای از هم باز کردن یک پیکس به کار گرفته می شود، پیکس های اطراف آن نیز تا حدی از هم باز می شود که باعث می شود تصاویر تار به نظر آید و کنتراست خود را از دست بدهد.
LCDهای ماتریس فعال به TFTها وابسته هستند. اساسا TFTها ترانزیستورها و خازن های کوچک سوئیچ شونده هستند. آنها در یک ماتریس و روی یک لایه شفاف مرتب می شوند. برای آدرس دهی یک پیکسل ، ردیف مناسب سوییچ می شود و سپس شارژ به ستون اصلی ارسال می شود. خازن قادر به نگهداری شارژ تا به دوره تازه سازی بعدی است.
اگر دقیقا مقدار ولتاژی که برای یک کریستال تامین می شود، کنترل گردد، خواهید توانست آن را از هم باز کنید. بیشتر نمایشگرهای امروزی در هر پیکسل ۲۵۶سطح روشنایی پیشنهاد می کنند. فناوری LCDها بسرعت در حال رشد است.
اندازه نمایشگر محدود به مشکلات کنترل کیفیت می شود که به سازنده های آنها برمی گردد. بتازگی شرکت اپل بزرگترین مانیتور LCDجهان را دراندازه ۳۰اینچی به بازار عرضه کرد که کیفیت تصویری بسیار بالا دارد.
پس برای داشتن وضوح و کیفیت قابل توجه ،باید بهای زیادی بپردازیم

اچ‌دی-دی‌وی‌دی با ۵۱ گیگابایت ظرفیت

توشیبا، سازنده دیسک‌های اچ‌دی-دی‌وی‌دی‪ (HD-DVD)‬ که یکی از دو فرمت دی‌وی‌دی‌های وضوح بالاست؛ اعلام کرد که این دی‌وی‌دی‌ها را با حجم ‪ ۵۱‬گیگا بایت عرضه می‌کند.

به این ترتیب اچ‌دی- دی‌وی‌دی از نظر حجم هم از رقیبش بلو- ری که 50 کیگا بایت ظرفیت دارد، جلو افتاده.

توشیبا و سونی از یک سال قبل دو فناوری جدید و رقیب را به ترتیب با نام‌های    ‌اچ‌دی- دی‌وی‌دی‌ و ‌بلو- ری‪ (Blu-Ray)‬ معرفی کرده‌اند که در نهایت یکی از این دو فناوری جایگزین دی‌وی‌دی‌های فعلی خواهد شد. برای همین این دو شرکت، هرکدام سعی می‌کنند که از رقیب جلو بیفتند.

مزیت اچ‌دی- دی‌وی‌دی این است که ارزان‌تر و حجم ذخیره آن بیشتر است و درایو‌های آن ارزان‌تر است.  در مقابل، در حال حاضر تنها مزیت ‌بلو- ری این است که کمپانی‌های بزرگ فیلمسازی و بازی‌سازان بزرگ برنامه‌هایشان را قرار است روی ‌بلو- ری بریزند و همچنین سونی کنسول پلی‌استیشن 3 را دارد که تنها با ‌بلو- ری کار می‌کند.

البته شاید برگ برنده این بازی، مایکروسافت باشد.

مایکروسافت برای خارج کردن پلی‌استیشن در رقابت با کنسول بازی‌اش Xbox، می‌خواهد آن را با ‌اچ‌دی- دی‌وی‌دی‌ توشیبا وارد بازار کند.

درحالی که مایکروسافت بزرگ‌ترین نرم‌افزارساز دنیا است و اگر بخواهد نرم‌افزار‌هایش را فقط روی ‌اچ‌دی-دی‌وی‌دی‌ بریزد، حداقل برای کاربران PC انتخابی جز ‌اچ‌دی-دی‌وی‌دی‌ باقی نمی‌ماند.

مایکروسافت تا حالا که در این‌باره سکوت کرده و شاید منتظر است تا Xbox 360 با درایو ‌اچ‌دی-دی‌وی‌دی‌ وارد بازار شود تا بعد در این‌باره تصمیم بگیرد.

هر دوی این فرمت‌های جدید پیشنهادی برای نسل بعدی دی‌وی‌دی‌ها بر خلاف دی‌وی‌دی‌های فعلی از لیزر آبی رنگ به جای لیزر قرمز رنگ برای نوشتن و خواندن اطلاعات روی دیسک‌ها استفاده می‌کنند.

در فرمت بلو-ری، هر دیسک گنجایشی برابر با ‪ ۵۰‬گیگا بایت خواهد داشت که این میزان حدود ‪ ۶‬برابر دی‌وی‌دی‌های رایج فعلی است. توشیبا هم ‌اچ‌دی-دی‌وی‌دی‌51گیگابایتی را وارد بازار کرده است. درحالی که اچ‌دی- دی‌وی‌دی‌ها قبلا ‪ ۳۰‬گیگا بایت حجم ذخیره داده، داشتند.

در دیسک‌های اچ‌دی-دی‌وی‌دی۳۰‬گیگابایتی قبلی، اطلاعات در دو لایه مختلف از سطح دیسک نوشته می‌شدند اما با فناوری‌های جدید، یک لایه سوم به آنها اضافه شده و گنجایش آنها را به‪ ۵۱‬گیگابایت رسانده ‌است.

منبع:همشهری آنلاین

سیستم‌عامل‌های مجازی

مندل روزنبلام، استاد دانشکده علوم کامپیوتر دانشگاه استانفورد، در کنفرانس LinuxWorld در سانفرانسیسکو سخنرانی کرد، حرف‌های او را بسیاری از متخصصان به عنوان آینده سیستم‌های عامل قلمداد کردند.

این پژوهش‌گر که زمینه اصلی تحقیقاتش درباره سیستم‌عامل‌هاست در این کنفرانس ادعا کرد که آینده سیستم‌عامل‌ها از آن Vmwareهاست.

Vmware یا سیستم‌عامل‌های مجازی، در واقع بسته‌های نرم‌افزاری هستند که روی یک سرور اصلی قرار دارند و بقیه کاربران برای راه‌اندازی کامپیوتر خود نیازی به نصب یک سیستم‌عامل ندارند بلکه وظایف سیستم‌عامل را به این نرم‌افزار روی شبکه واگذار می‌کنند.

سیستم عامل (OS) نرم افزاری است که مسئول کنترل و به‌کار گیری منابع سخت‌افزاری مانند حافظه، سی‌پی‌یو، فضای ذخیره‌سازی دیسک و تجهیزات جانبی است.

امروزه مشهورترین سیستم عامل در جهان نرم‌افزار ویندوز است که بر روی بیشتر کامپیوترهای شخصی نصب شده‌است. علاوه بر ویندوز، سیستم‌عامل‌‌های دیگری از جمله لینوکس (ابونتو، فدورا، سوزی و ...)، سولاریس، مکینتاش (تایگر، لئوپارد و...)، سیمبین (برای موبایل) و... نیز بر روی انواع کامپیوترها نصب شده‌اند.

سیستم عامل بدون شک مهم‌ترین نرم‌افزار در کامپیوتر است. پس از روشن کردن کامپیوتر اولین نرم افزاری که مشاهده می‌شود سیستم عامل بوده و آخرین نرم افزاری که قبل از خاموش کردن کامپیوتر مشاهده خواهد شد نیز سیستم عامل است.

سیستم عامل نرم‌افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه‌های کامپیوتری را فراهم می‌آورد. سیستم عامل با سازماندهی، مدیریت و کنترل منابع سخت افزاری، امکان استفاده بهینه و هدفمند آنها را فراهم می‌آورد. سیستم عامل دو کار اساسی را در کامپیوتر انجام می‌دهد:

• مدیریت منابع نرم‌افزاری و سخت‌افزاری یک ِسیستم کامپیوتری را بر دوش دارد. پردازنده، حافظه، فضای ذخیره‌سازی نمونه‌هایی از منابع اشاره شده هستند.
• روشی پایدار و یکسان برای دستیابی و استفاده به سخت افزار را بدون نیاز به جزئیات عملکرد هر یک از سخت‌افزارهای موجود، برای برنامه‌های کامپیوتری فراهم می‌نماید.

به‌این ترتیب اگر سیستم‌عامل‌های مجازی جایگزین سیستم‌عامل کامپیوتر شوند، این دو وظیفه را از راه دور و روی شبکه انجام خواهند داد. چنین کاری اول از هرچیز نیازمند شبکه‌ای تقریبا امن با ارتباطات سریع و وسیع است که هرچند امروزه در خیلی از نقاط دنیا دردسترس است اما تا رسیدن به غایت آن راه درازی درپیش است.

مهم‌ترین فایده چنین کاری کاهش عظیم هزینه‌های به روزنگاری، امنیت سیستم و ... است که یک بار روی سرور اصلی انجام می‌شود. اما اگر یک‌بار این سیستم هک شود، آنگاه رایانه‌های زیادی هستند که هم‌زمان از کار خواهند افتاد.

تجربه سیستم‌عامل‌های متن باز نشان داده که سیستم‌عامل‌هایی مثل ابونتو و فدورا به راحتی از عهده این امر برمی‌آیند. دراین میان زیان‌کننده اصلی مسلما بزرگ‌ترین سازنده سیستم‌عامل یعنی مایکروسافت است که امپراتوری عظیم ویندوز را از دست خواهد داد.

«به‌شدت هیجان‌زده و منتظر وقوع این رویداد هستم.» این جمله پایانی مندل روزنبلام در سخنرانی‌اش بود.

منبع:همشهری آنلاین

فرمت‌های دی‌وی‌دی چیست؟

دی‌وی‌دی‌ها به عنوان پرکاربردترین حافظه‌های جانبی در دسترس کاربران کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال قرار دارند

بسیاری از مردم روزانه تعدادی از آنها را مورد استفاده قرار می‌دهند و بنابراین می‌بایست شناخت کاملی از آنها داشته باشند.
در واقع همان جریانی که تا چندی پیش برای سی‌دی‌ها شکل گرفت، اکنون در حال وقوع برای دی‌وی‌دی‌ها است. دی‌وی‌دی به دلیل ظرفیت بالاتر و کیفیت بهتر و امکان ضبط اطلاعات و امکانات بیشتر در مورد فایل‌های صوتی و تصویری، بیشتر مورد توجه کاربران قرار گرفته است. کاهش روزانه قیمت آن نیز به حدی سریع بوده که در حال برابری با سی‌دی‌ها بوده و پیش بینی می‌شود به زودی سی‌دی‌ را از صحنه رقابت خارج کند. اما این پایان ماجرا نیست چرا که در ابتدا، سازندگان دی‌وی‌دی با تولید دو فرمت مختلف برای فیلم و صدا، باعث شدند کاربران با سردرگمی روبرو شده و برای خرید دی‌وی‌دی و دستگاه پخش آن با مشکلات عدیده‌ روبرو شوند.

دو فرمت Blue- ray و HD DVD
این دو فرمت که عبارتند از بلو - ری و HD DVD هر دو قابلیت ضبظ و پخش فیلم و صدا را با کیفیت بالا دارند(البته به شرطی که از تجهیزات پخش با کیفیت بالا (High Definition) مانند تلویزیون‌های دیجیتال و بلندگوهای دالبی دیجیتال استفاده کنید) و همچنین نسبت به دی‌وی‌دی‌های استاندارد (که هر روزه از آنها استفاده می‌کنیم و دارای ظرفیت 4.7 گیگابایت هستند)، ظرفیت بیشتری دارند و با آنها می‌توان فایل‌های بیشتر، امکانات و انتخاب‌های افزون‌تر و باز‌ی‌های کامپیوتری حجیم‌تر را استفاده کرد.
این دو فرمت هرکدام دستگاه پخش مخصوص خود را دارا هستند و توانایی کار با فرمت مخالف را ندارند ولی هر دو توانایی پخش دی‌وی‌دی استاندارد را دارند. به همین منظور شرکت‌های سازنده دستگاه‌های پخش یا همان DVD Player ها نیز در ابتدا با سردرگمی خاصی روبرو شدند و برخی از آنها مانند سامسونگ و  ال‌جی نیز مجبور شدند دستگاه‌های پخش دو منظوره برای هر دو بسازند که این دستگاهها قیمت بیشتری نسبت به دستگاههای معمولی را دارند (حدود 1000 دلار).
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های آنها در سایز آنها است. بلو-ری دارای 50 گیگابایت و HD DVD دارای 30 گیگابایت ظرفیت است.  همچنین HD DVD ها قابلیت تصویر در تصویر را نیز ساپورت کرده و امکان اتصال بی‌سیم به اینرتنت و دانلود قسمت‌های آزمایشی فیلم‌ها و بازی‌ها را نیز دارا هستند.

در بلو-ری این امکانات به صورت انتخابی بوده و برای اضافه شدن آنها، کاربر می‌بایست هزینه اضافه بپردازد. در واقع بزرگترین اختلاف دو نوع دی‌وی‌دی، محتویات داخل آنها است که باعث می‌شود امکانات بیشتر و متنوع‌تری در اختیار کاربران قرار گیرد.
استودیوهای فیلم‌سازی نیز در این راستا به رقابت پرداخته‌اند. سونی و والت‌دیسنی محصولات خود را صرفا بر روی بلو-ری ارائه می‌کنند در حالیکه شرکت یونیورسال پیکچرز در واکنشی مشابه، محصولات خود را تنها بر روی HD DVD روانه بازار می‌کند.

برخی از استودیوها مانند وارنر بروس و پرماننت نیز محصولات خود  را بر روی هر دو نوع دی‌وی‌دی ارائه کرده‌اند تا عملا از میدان رقابت جان سالم بدر ببرند و مشتریان خود را نیز از دست ندهند.
به نظر می‌رسد دستیابی به یک فرمت مشترک و قابل استفاده برای عموم، بهتر از جنگ کنونی باشد که ماحصل آن سردرگمی و هزینه‌های اضافه برای کابران است. ظاهرا شرکت‌های فوق فراموش کرده‌اند که تعداد زیادی از استفاده‌کنندگان دی‌وی‌دی، مردم عادی هستند و متخصص کامپیوتر نبوده و فراگیری جزئیات فرمت‌ها و مهمتر از آن، تصمیم‌گیری برای خرید یکی از این دو فرمت، برای آنها امری بسیار سخت و خسته‌کننده خواهد بود. چه بسا در بسیاری از موارد کاربران با اکتفا به سخنان دوستان و نزدیکان اقدام به خرید کرده و یا با توجه به مشکلات موجود از خرید خود صرفنظر می‌کنند.
باید منتظر ماند و دید چه زمان این دو شرکت (سونی و توشیبا) از رقابت بر سر دی‌وی‌دی‌ها دست کشیده و فرمت استانداردی را روانه بازار می‌کنند؟

منبع:همشهری آنلاین – محمد رسولی

جی آی اس چیست؟

جی آی اس (GIS) یک سیستم الکترونیک برای کسب اطلاعات جغرافیایی است.

جی آی اس سیستمی است که با بهره‌گیری از آن، کلیه اطلاعات جمع‌آوری شده به صورت لایه لایه تهیه شده و پس از تفیک و کنترل داده‌ها کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز وارد سیستم می‌شود.

بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده‌های موردنیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن داده‌ها ونیز امکان استفاده از داده‌های موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم می‌گردد. همچنین زمینه‌ای برای شناساندن و معرفی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های متعدد و در عین حال، تشخیص خلأ‌های مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد.

جی‌آی‌اس یک سیستم اطلاعاتی است که پردازش آن بر روی اطلاعات مکان مرجع یا اطلاعات جغرافیایی است و به کسب اطلاعات در رابطه با پدیده‌هایی می‌پردازد که به‌نحوی با موقعیت مکانی در ارتباط‌اند. به‌کارگیری این ابزار با امکان استفاده در شبکه‌های اطلاع‌رسانی جهانی، یکی از زمینه‌های مناسب و مساعد در جهت معرفی توان‌ها و استعدادهای کشور در سطح جهانی است.گسترش روزافزون شبکه کاربران این سیستم‌ها از جمله نکات اساسی است که می تواند به قابلیت‌ها و توانایی‌های این سیستم بیفزاید.

در حال حاضر از این سیستم‌ها بسته به نیازهای هر منطقه یا کشور در بخش‌های مختلف (مانند مطالعات زیست‌محیطی، برنامه‌ریزی شهری و شهرداری، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری، تهیه نقشه‌های پایه، مدیریت کاربری اراضی، خدمات بانکی، خدمات پستی، مطالعات جمعیتی و مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب،گاز، و..) استفاده می‌شود و با گذشت زمان و توسعه سیستم‌ها، کاربرد جی‌آی‌اس به کلیه بخش‌های مرتبط با زمین گسترش یافته است.
 
تاریخچه ایجاد جی‌آی‌اس

اولین نمونه از یک جی‌آی‌اس ملّی، جی‌آی‌اس کانادا است که از اواخر1960 به این طرف ‌به صورت پیوسته مورد استفاده قرار گرفته است. در دهه‌های 1970 و1980 میلادی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در فناوری جی‌آی‌اس به وجود آمد، به طوری که عبارت «سیستم اطلاعات جغرافیایی» در مورد مجموعه ابزارهایی برای تحلیل و نمایش نقشه‌ها و ادغام فنون و شیوه‌های آماری و نقشه‌ای و کاربرد فراگیرتر آن، بویژه برای تحلیل تأثیرات وخط مشی‌های دولتی به کارگرفته شد.

در حالی‌که سابقه فناوری جی‌آی‌اس درکشورهای غربی ازجمله کانادا وآمریکا به بیش از40 سال می‌رسد، فناوری جی‌آی‌اس در اغلب کشورهای جهان سوم بسیار جوان است.

در ایران، اولین مرکزی که به طور رسمی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی را در کشور آغاز کرد سازمان نقشه‌برداری کشور بود که در سال 1369 براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهده‌دار طرح به کارگیری این سیستم شد.

  فعالیت‌های اجرایی پروژه ایجاد سیستم اطلاعات جغرافیایی در وزارت صنایع و معادن، از فروردین 1371 آغاز گردید و هم‌اکنون از این سیستم به طور گسترده در ارتباط با فعالیت‌های آن استفاده می‌گردد.

از دیگر مؤسساتی که در زمینه این سیستم فعالیت می‌کنند می‌توان شهرداری تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، و سازمان جنگل‌ها و مراتع را نام برد. در دانشگاه‌های کشور تاکنون از این سیستم، چنان که باید، به عنوان یک فناوری با قابلیت بسیار بالا برای در اختیار قراردادن طراحی پروژه‌ها و کاربرد آن در رشته‌های مختلف استفاده نگردیده است.

عناصراصلی تشکیل دهنده سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی

جی‌آی‌اس بر روی هرمی با چهار طبقه زیربنایی ساخته شده است:
- سخت‌افزار: با توجه به مرحله‌ای که مطالعات در آن قرار دارد، کاربران می‌توانند از سخت‌افزارهای موجود در دسته‌بندی زیر استفاده نمایند:
٭ سخت‌افزارهای مرتبط با ورود اطلاعات (صفحه کلید، رقومی‌کننده، اسکنر، و ...)،
٭ سخت افزارهای مرتبط با مدیریت اطلاعات (سخت‌افزارهای جانبی رایانه‌ها مانند ماوس، ...)،
٭ سخت‌افزارهای مرتبط با خروج نتایج (چاپگرها، رسام‌ها، و ...).

- نرم افزار: برای راه اندازی جی‌آی‌اس برنامه رایانه‌ای لازم است. از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به «آرک اینفو»، «آرک ویو»، «اسپانز[8]»، «مپ اینفو[9]» اشاره نمود که دارای توابع عملیاتی متعدد در جهت تجزیه و تحلیل مسائل و محاسبات آماری هستند و عمدتاً توسط شرکت‌های بزرگ رایانه‌ای تولید می‌گردند.

هر یک از این نرم‌افزارها برای مطالعات خاصی برنامه‌ریزی شده و دارای محدودیت‌ها و محاسن خاص خود می‌باشند. در این پژوهش از دو نمونه از نرم‌افزارهای رایج این سیستم (یعنی‌«آرک اینفو» و «آرک ویو» استفاده شده است.

- اطلاعات: بدون اطلاعات نه هدفی وجود دارد و نه پیشنهادی. تمرکز توجه روی اطلاعات است. در واقع اکثر فعالیت‌ها برای اطلاعات انجام می‌شود، زیرا اطلاعات قلب جی‌آی‌اس را تشکیل می‌دهد. کیفیت اطلاعات یکی از مهم‌ترین موضوعات قابل توجه و اساسی می‌باشد. کیفیت اطلاعات در ارتباط مستقیم با دقت، صراحت، مبانی علمی، ترکیب اطلاعات، و تحلیل و مدلسازی است.

- سازمان و نیروی انسانی: مهم‌ترین بخش تشکیل‌دهنده جی‌آی‌اس می‌باشد، زیرا سازمان و نیروی انسانی است که عملیات جی‌آی‌اس را کنترل می‌کند. سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای بسیار قوی جی‌آی‌اس بدون پشتیباتی کادر متبحر، به کارآیی مناسب نخواهند رسید.  برای اجرای موفق سیستم، سازماندهی نیروهای متخصص و کارآمد که در جهت اجرا، بهینه نمودن و نهایتاً راهبری سیستم‌ها نقش‌های گوناگونی را ایفا می‌نمایند، الزامی است.

 فرآیند تحلیل اطلاعات در سیستم اطلاعات جغرافیایی

     جی‌آی‌اس یک سیستم رایانه‌ای است که چهار قابلیت اساسی را در رابطه با داده‌های زمین مرجع فراهم می‌آورد.
1. ورودی داده‌ها،
2. مدیریت داده‌ها،
3. پردازش و تحلیل داده‌ها،
4. خروجی داده‌ها.

کاربردها و توانایی‌های سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی

بطور اجمال قابلیت‌های جی‌آی‌اس نسبت به سیستم‌های اطلاعاتی مشابه و روش‌های دستی را می‌توان به شرح زیر بیان داشت:
●  قابلیت جمع‌آوری، ذخیره، بازیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات با حجم زیاد؛
● قابلیت برقراری ارتباط بین اطلاعات جغرافیایی (نقشه) و اطلاعات غیرجغرافیایی(جداول اطلاعاتی) و ایجاد امکانات تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی با استفاده از اطلاعات غیرجغرافیایی و بالعکس؛
●  توانایی انجام طیف وسیعی از تحلیل‌ها مانند: روی هم قراردادن لایه‌ها، پیداکردن اشیای مختلف با استفاده از خاصیت نزدیکی آن‌ها به یک شی‌ء خاص، شبیه‌سازی، محاسبه تعداد دفعات وقوع یک حادثه در فاصله مشخص از نقطه یا نقاط معین، و ...؛
● داشتن دقت، کارآیی، سرعت عمل زیاد و سهولت در بهنگام‌سازی داده‌ها؛
●  توانایی انجام محاسبات آماری مانند محاسبه مساحت و محیط پدیده‌های مشخص شده؛
●  قابلیت ردیابی و بررسی تغییرات مکان‌های جغرافیایی در طول زمان؛
● قابلیت استفاده برای مکان‌یابی پروژه‌های مختلف.

برگرفته از تحقیق مهری صدیقی
عضو هیئت علمی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران

منبع: همشهری آنلاین